Een lichtplan voor het juiste licht op de juiste plek!
Gastblog door lichtexpert Hannie Verhoeven
Hannie Verhoeven ontwerpt verlichtingsplannen en verzorgt ook regelmatig het lichtadvies bij het verbouwen van jaren 70 woningen. In deze gastblog geeft ze enkele bruikbare tips!
Vaak wordt er te weinig aandacht geschonken aan de juiste verlichting in je huis. Op het laatst worden er nog snel enkele lampen uitgezocht voor op de bestaande lichtpunten. Dat is jammer want dan ben je eigenlijk al te laat.
Kosten verlichtingsarmaturen
Het zit meestal niet zo zeer in een duurder of goedkoper armatuur. Veel belangrijker is het wáár de verlichting geplaatst wordt, hoe het licht uit het armatuur komt en waar het licht uiteindelijk terecht komt. Het is dus erg belangrijk om vooraf te bepalen wat waar nodig is.
Waar plaats je de verlichting?
In Jaren ‘70 huizen zie je vaak dat er per ruimte één of twee centraaldozen in het midden van het plafond zitten. Dat is nu net de plek waar je het licht meestal niet nodig hebt. Qua keuze ben je daardoor meteen ook veel beperkter.
Hoe bereik je dan het uitlichten van een mooi schilderij bijvoorbeeld? Of het juiste werklicht recht boven het kookeiland? Om maar niet te spreken over die eeuwig verkeerde plek van de hanglamp boven je tafel.
Up/Downlights laten de ruimte groter aanvoelen.
Up/down-lights
Het belangrijkste licht is misschien nog wel het indirecte licht via de wand en het plafond. Dit bereik je door middel van de juiste wandlamp. Zeer geschikt als basislicht, sfeer verhogend maar vooral ook een must als je de ruimte groter wilt doen lijken. Deze kun je toepassen als up-lighter met alleen licht naar boven gericht, maar ook als up/down-lighter. Inbouwspots maken de ruimte juist kleiner. Daarentegen geven ze in combinatie met indirect licht ook veel sfeer in de ruimte.
Door een mix van direct, indirect en omgevingslicht op diverse hoogtes bereik je een sfeer die zowel functioneel als gezellig is
Verlichting vanuit één punt vs mix.
Wanneer je vanuit slechts één punt in het midden moet verlichten kom je meestal uit bij een lamp die rondom diffuus licht geeft. Dat maakt de ruimte erg saai omdat er amper contrasten zijn. De ruimte slaat dood.
Door een mix van direct, indirect en omgevingslicht op diverse hoogtes in de ruimte en met name toegepast aan de zijkanten bereik je een sfeer die zowel functioneel als gezellig is. Zeker wanneer je overal een dimmer op plaatst.
Door items in het interieur uit te lichten en de juiste kleur van het licht te bepalen, breng je een ruimte tot leven.
Voorbeeld van een verlichtingsplan voor een verbouwde jaren 70 villa
Bepalen van je lichtpunten
Het geeft dus echt meerwaarde als je de diverse lichtpunten van tevoren exact kunt bepalen. Bij een integrale verbouwing van een jaren 70 woning is dat goed mogelijk. Meestal wordt de gehele bedrading al vernieuwd of in ieder geval uitgebreid. Bijna altijd worden de voornaamste ruimten volledig gestript waarna alles weer opnieuw opgebouwd gaat worden. In dat geval kan er gefreesd worden om wand- en plafondpunten bij te maken.
Holle baksteenvloeren/NeHoBo vloeren
In de jaren ‘70 werden veel holle baksteenvloeren toegepast, vaak van het merk NeHoBo. Dit soort vloeren kunnen echter wel problemen geven wanneer men inbouwspots wil toepassen. Deze vloeren zijn niet geschikt om grote sparingen in te boren omdat de kans bestaat dat de wapening daarbij wordt doorgeslepen. Opbouwspots zijn dan een goede keuze en worden weer steeds vaker toegepast.
Tegenwoordig zijn deze in mooie strakke rechthoekige of ronde kokertjes verkrijgbaar. Je brengt als het ware de inbouwspot een stukje naar beneden. Zeker boven een kookeiland een fraaie oplossing. En ook de kantelbare opbouwspots bieden net iets meer mogelijkheden om bepaalde items goed uit te lichten.
Het plafond verlagen is vaak een goede oplossing wanneer je toch voor vlakke inbouwspots wilt gaan. Soms kun je de hoogte hiervan beperken wanneer je de bekabeling en eventuele drivers (transformators) wel in de holle ruimtes kunt wegwerken. Het verlaagde plafond kan je ook gebruiken om nieuwe elektrapunten naar de bovenliggende verdieping te boren. Je kan de cementdekvloer op de bovenliggende vloer daarmee handhaven.
NeHoBo holle baksteenvloer. Inbouwen van verlichting is niet aan te bevelen i.v.m. de wapening.
Als inbouw niet mogelijk is zijn moderne opbouwarmaturen een goed alternatief.
Houten balklagen
Hou er rekening mee dat houten draagbalken een belemmering kunnen zijn wanneer je een rij spots precies wilt uitlijnen. Probeer daarom altijd eerst goed uit te zoeken waar deze balken lopen zodat je een lijn zonder belemmeringen kan zoeken.
Wanneer het lichtpunt op de verkeerde plek zit kan je een interessant lijnenspel ontwerpen met deze armaturen.
Plaats van lichtpunten
Hoewel je bij een verbouwing meestal veel lichtpunten kunt bijmaken of verplaatsen naar de juiste plek zijn er tegenwoordig veel lampen op de markt die het probleem van de ‘verkeerde plek’ kunnen opvangen.
Loshangende snoeren vanaf de voeding naar de plek waar je de lamp wilt hangen kunnen nog wel en worden tegenwoordig zelfs steeds vaker in het ontwerp van de lamp meegenomen. De losse flexibele draden zijn dan onderdeel geworden van de lamp.
Een plafondplaat vormt een nette oplossing voor meerdere hanglampen bij elkaar.
Plafondplaten
Veel leveranciers van verlichting bieden ook plafondplaten aan waaraan meerdere hanglampen geplaatst kunnen worden. Zo overbrug je toch de afstand tussen 2 of 3 hanglampen bij een lange tafel. De plafondplaten zijn in meerdere maten en vormen verkrijgbaar. Je kan deze desgewenst ook op maat laten maken door een interieurbouwer.
Een adapter-rail zorgt voor licht op elke gewenste plek.
Adapterrail
Verder wordt ook de adapter-rail met diverse spots steeds meer toegepast in de woonsituatie. Je kunt deze rail op elke gewenste lengte maken waarbij je de voeding vanuit slechts één punt gebruikt. Vervolgens plaats je op iedere gewenste plek een spot. De rail kan ook in een L-,U- of carré vorm toegepast worden. (foto 7 en 8)
De foto’s bij deze blog zijn van projecten van Hannie Verhoeven. Neem voor meer informatie contact op via www.hannieverhoevenlichtadvies.nl